ο Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος

Σήμερα που όλη η Ελλάδα ασχολείται με τις μπίζνες των ρασσοφόρων, εγώ ο ... ανάποδος σκέφτηκα να αφιερώσω αυτή την ανάρτηση σε έναν κληρικό....

Στον Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίο ...

Από τη σελίδα http://www.kostasbeys.gr/ αντιγράφω:

"Φιλοσοφούσα αγιότητα και ματαιόδοξη αδολεσχία[17]

Η Ένωση Καθηγητών για την Προαγωγή της Φιλοσοφίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με τη συμπλήρωση 35 χρόνων απο την εκδημία του σοφού μητροπολίτη Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίου, οργάνωσε επιστημονική σύναξη μνήμης του. Ήταν μια σεμνή τελετή, όπου έγιναν αξιόλογες αναφορές στην προσωπικότητα και στη δράση του, όπως επίσης διαβάστηκαν αποσπάσματα απο το πεντάτομο φιλοσοφικό και ευρύτερα ουμανιστικό συγγραφικό έργο του.

Ο Ειρηναίος υπήρξε ο πρώτος Έλληνας στοχαστής που έφερε το δικό μας θεολογικό και φιλοσοφικό κόσμο σε στενή επαφή με τα συγγράμματα του κορυφαίου Ρώσου φιλοσόφου της διασποράς Νικολάϊ Μπερδιάγιεφ, του οποίου ο ίδιος είχε διατελέσει μαθητής κατα τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Παρίσι. Στο τέλος λοιπόν της ταραγμένης δεκαετίας του '40 ο Ειρηναίος, ετοίμασε και κυκλοφόρησε μια ιδιαίτερα προσεγμένη μετάφραση δύο σημαντικών συγγραμμάτων του Μπερδιάγιεφ: "Πνεύμα και Ελευθερία", καθώς και "Περι του προορισμού του ανθρώπου".

Τον γνώρισα κατα τα μαθητικά και φοιτητικά μου χρόνια, και είχα την ευκαιρία, να τον ακούσω σε πολλές περιστάσεις να διδάσκει, όπως επίσης είχα πλούσια ερεθίσματα να προσπαθήσω, διαβάζοντας μικρά δημοσιεύματά του, να κατανοήσω το φιλοσοφικό στοχασμό του, έτσι ανώριμη, αλλά και διψασμένη, καθώς ήταν η άνυδρη ακόμη δική μου νεανική διάνοια.
Εκείνα τα δύσκολα χρόνια, που μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος στα βουνά της Σάμου, το πλοίο της γραμμής προσέγγιζε, χειμώνα - καλοκαίρι, μόνο μιά φορά την εβδομάδα. Τα δυό βιβλιοχαρτοπωλεία στην κωμόπολη του Λιμένα Βαθέος, με την ξεπεσμένη αρχοντιά απο τα χρόνια της σαμιακής ηγεμονίας, δέν διέθεταν στα ράφια τους άξια λόγου αποθέματα βιβλίων προς πώληση, αλλά περιορίζονταν να δέχονται παραγγελίες απο τη λιγοστή πελατεία τους, στην οποία ανταποκρίνονταν με δυό και τριών μηνών καθυστέρηση.

Σ' εκείνη λοιπόν την απομόνωση ο πειρασμός για ενα φιλόσοφο ιεράρχη της περιωπής του Ειρηναίου, να κλειστεί στους τέσσερις τοίχους της προσωπικής του βιβλιοθήκης και ν' αυτοσυγκεντρωθεί στους στοχασμούς του, ήταν μεγάλος. Όμως εκείνος, παράλληλα με τις μελέτες του, βρισκόταν συνεχώς στην πρωτοπορία των εθνικών και των κοινωνικών αγώνων των περήφανων κατοίκων των νησιών του: εθνεγέρτης στους χρόνους της ιταλικής κατοχής, σεβαστός απο όλες τις αντίπαλες αντιστασιακές οργανώσεις για τις ακούραστες συμφιλιωτικές παρεμβάσεις του, πρόεδρος της προσωρινής κυβερνητικής επιτροπής, όταν το 1942 οι ιερολοχίτες απελευθέρωσαν τη Σάμο, φυγάς στη Μέση Ανατολή, καθώς οι Γερμανοί πρώτον αυτόν αναζήτησαν να συλλάβουν όταν αποβιβάστηκαν στο νησί, κοντά στους φυλακισμένους στα "σύρματα" Σαμιώτες στρατιώτες στο Τομπρούκ, μετά την αποτυχημένη ανταρσία του ναυτικού στην Αλεξάνδρεια.

Τον θυμάμαι στις αρχές του 1947, όταν οι διωγμοί εξώθησαν πολλούς απο τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης να ξανανέβουν στ' αδούλωτα βουνά του Κέρκη και του Καρβούνη, εκείνος, επικεφαλής δημοκρατικών ευυπόληπτων πολιτών, ανέβηκε στο βουνό κι επεδίωξε, και πάλι, τη συνδιαλλαγή. Απέτυχε. Όμως το κύρος του δέ μειώθηκε. Αντιθέτως, εκείνου η σοφή γνώμη ήταν εφεξής ακόμη περισσότερο σεβαστή σ' όλους τους χώρους.Είχε το θάρρος, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος μαινόταν, να επισημαίνει την ανελευθερία του υπαρκτού κομμουνισμού, αλλά και την καταπίεση του καπιταλισμού, που εκμεταλλευόταν και ευτέλιζε τους εργαζομένους. Διακήρυσσε οτι ο Κομμουνισμός θα ήταν το πιό αξιόπιστο και ισχυρό ιδεολογικό κίνημα του σύγχρονου κόσμου, αν δέν είχε απαρνηθεί το Χριστιανισμό. Ακόμη ο Ειρηναίος δίδασκε την αξία της εργασίας, ως ηθική αξία, την οποία πρώτη η Ορθοδοξία έχει χρέος, αποστρέφοντας το πρόσωπο απο την οκνηρία των θρησκολήπτων, ν' ασπαστεί και να εμπεδώσει. Πίστευε πως η εργασία δέν είναι απλώς και μόνο βιοποριστικό μέσο, περίπου ως αναγκαίο κακό, καθώς η Παλαιά Διαθήκη άφηνε ίσως την εντύπωση, αλλά πηγή δημιουργικής ανάπτυξης της προσωπικότητας του εργαζόμενου ανθρώπου, όταν αγαπά το έργο που επιτελεί. Και, πενήντα χρόνια πρίν απο τις σύγχρονες θεωρίες για την παγκοσμιοποίηση, εκείνος με οξύτατη διορατικότητα είχε διαβλέψει την επερχόμενη οικουμενικότητα της πολιτικής, της οικονομίας, των επιστημών και του πολιτισμού. Και είχε προτρέψει στην έγκαιρη προετοιμασία του έθνους και της εκκλησίας μας, ώστε να μή μείνουμε στο περιθώριο των επερχόμενων επαναστατικών εξελίξεων. Έτσι η Εκκλησία της Ελλάδος σ' εκείνον πρώτον ανέθεσε να την εκπροσωπήσει το 1948 και το 1949 στις δύο πρώτες διασκέψεις του Παγκόσμιου Συμβουλίου των Εκκλησιών, όπου η ελληνική εμπειρία δέν ήταν απο τις ευτυχέστερες, ακριβώς επειδή δέν ήταν έτοιμη για τέτοια ανοίγματα.

Όταν τα συνοδικά του καθήκοντα τον καλούσαν να βρίσκεται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα στην Αθήνα, μετείχε ενεργώς στους φιλοσοφικούς διαλόγους των μεγάλων στοχαστών εκείνης της εποχής, όπως του Κωνσταντίνου Τσάτσου, του Θεοδωρακόπουλου, του Παπανούτσου, κ.α. Στη Σάμο πάλι, θυμάμαι, αρκετές φορές, μετά το κυριακάτικο κήρυγμά του, ο πατέρας μου μελαγχολούσε, καθώς παρατηρούσε οτι αυτός ο υψιπετής φιλοσοφικός στοχασμός έπρεπε ν' ακούγεται πρωτίστως απο το βήμα της Ακαδημίας. Αλλά και ο Γεώργιος Παπανδρέου, αρκετές φορές είχε εκφράσει την εύλογη δυσφορία του για τη βλασφημία, πως τάχα το Άγιο Πνεύμα ήταν εκείνο που εμπόδιζε την ιεραρχία της Ελλάδος να εμπιστευθεί στον Ειρηναίο το πηδάλιο του πάντοτε κλυδωνιζόμενου σκάφους της.
Θα ήταν επίσης βλασφημία, άν κάποιος θα νόμιζε πως ο Ειρηναίος, με τη δυνατή προσωπικότητα, που επιγραμματικά σκιαγραφήθηκε, θα ήταν ποτέ νοητό ν' ανεχθεί ή, πολύ περισσότερο, να ενθαρρύνει τις κατα καιρούς ιδιοτελείς, όσο και ευτελείς, υπερβολές κάποιων κολάκων της πολιτικής αγοράς. Δέν λείπουν δυστυχώς ποτέ τέτοια κρούσματα, αντάμα με τις πανηγυριώτικες εξάρσεις κάποιων ανασφαλών, σάν κι εκείνων που, πρίν απο λίγα χρόνια, εκτόνωναν τα συμπλέγματά τους, κραυγάζοντας κάτω απο τα μπαλκόνια των τελευταίων των Δεινοσαύρων. Και ανέμιζαν τα πλήθη των χαζοχαρούμενων τα πλαστικά κομματικά σημαιάκια τους. Τα πούλμαν πολυπράγμονων συγκεντρωσιαρχών είναι πάντα διαθέσιμα για όσους αρέσκονται να φωνασκούν, ακόμη και στο πλαίσιο ασεβών απομιμήσεων του χολυγουντιανού υπερθεάματος Jesus Christ Super Star.

Γι' αυτό δέν είναι ν' απορεί κανεις, γιατί και πώς στο σεμνό επιστημονικό μνημόσυνο του Ειρηναίου, στη μεγάλη αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρίας, τον τόνο έδιναν τ' άδεια καθίσματα. Τέτοιες σοβαρές συναθροίσεις στοχαστικού λόγου δέν "πουλούν" στην τηλεοπτική αγορά, έτσι ώστε ευλόγως ν' απουσιάζει και η πάγια, όσο και γραφική πελατεία εκείνης."

Nα προτείνω λοιπόν κι εγώ, μέρες που είναι, αν οι άρχοντές μας δεν έχουν πολύ ... φορτωμένο πρόγραμμα, να εντάξουν στις ... εορταστικές εκδηλώσεις τους, μια σεμνή επίσκεψη στον τάφο του στο πρώτο Νεκροταφείο της Αθήνας...